برده یا رقیب؟
هواهای نفسانی طبقات مختلفی را شامل می شود که شدّت سختی غلبه کردن بر هرکدام از آنها، به میزان فاصله ای است که از میانگین قابل قبول انسانیّت دارند. در این میان، خشم و غضب جایگاه بسیار غلبه ناپذیرتری نسبت به شهوت جنسی دارد. نفوذناپذیرتر از هردوی اینها، جایگاه حبّ مال و ثروت است از تمامی اینها نیز مقاوم تر: حبّ جاه و مقام؛ چنانچه گفته اند: این میل، آخرین بازمانده از امیال نفسانی است که از دل مؤمن بیرون می رود.
اربابان قدرت و ثروت، همیشه برای برده ساختن انسانهای دیگر، دو عامل شهوت و غضب را بین آنان شایع می سازند. زیرا دوست دارند با موجوداتی طرف باشند که به موجب این دو غریزۀ مهار نشده شان، هرچه بیشتر به حیوانات شبیه باشند. امّا در مورد دو عامل دیگر، نه خود ثروت و قدرت که "علاقۀ به ثروت و قدرت و خشوع در مقابل آن" را شیوع می دهند. چون -آنطور که گفتیم- برده می خواهند نه رقیب!